Kanban Nedir?
Kanban tekniği, Toyota Üretim Sistemiyle (TPS) Japonya’da 1940 yılında ortaya çıkmıştır. Bu teknik Japonyaların yönetim ve üretim anlayışına uygun, kaliteli ve mükemmel bir iş çıkarmayı hedeflemekte olan süreç yönetim tekniğidir. Süreç yönetiminde zaman yönetiminde, yazılım sektöründe ve üretim yönetiminde planlama ve yalın bölümünde sıkça kullanılmaktadır. Zaman yönetiminin ve üretim planlamada çekme sistemlerin olmazsa olmazıdır. Bu yazıda süreç yönetimi ve üretim yönetimi için kanban tekniğinin kullanımına yer verilecektir.
Süreç Yönetimde Kanban Tekniği
Süreç yönetiminde ve projelerde kullanılan kanban tekniği işlerin zamana ve bölümlere atanarak görselleştirme yoluyla amaçlara ulaşmayı ve amaçlara ulaşıldığında edilen motivasyonu/başarıyı açıklar. Kanban kelime anlamıyla tahta, duvar, kağıt olarak Japoncadan çevrilmiş durum böyle olunca kanban tahtası diye adlandırılan bu zeminlerde projenin işleyişi, iş takibi, sürecin yönetilmesine ilişkin bilgiler yerleştirilmiştir.
Kanban Tekniği Uygulanırken Oluşturulması Gereken Bölümler
- Yapılması gereken işler
- Bitmemiş işler
- Sorumlu kişiler tarafından devam eden işler
- Sorumlu kişiler tarafından bitirilmiş işler
Bu bölümler farklı renkler farklı görevleri belirtecek şekilde renklendirilebilir yada çalışılan sektör değiştiğinde bölüm sayısı, isimleri de değiştirilebilir. Yazılım geliştirme projelerinde farklı adımlar ve etkinlikler bulunuyorsa mesela son bölümde kontrol edilen işler, onaylanmış işler de vb. eklenebilir.
Üretim Yönetiminde Kanban Tekniği
Üretim söz konusu olunca üretileni kullanan tüketicide söz konusu olur. Tüketiciye piyasada müşteri denildiğinde müşteri ve üretici arasında gerçekleşen süreçlerde müşteri baz alınarak iki tür sistem geliştirilmiştir.
- çekme sistemi
- itme sistemi
Müşteri bir ürünü istemese de halihazırda belirli seviyelerde stoklarda tutulması ve müşteriye sunulan itme sistemi yani stoğa göre üretim olarak bilinir. Müşteri ürünü istediği zaman siparişi müşteriye ulaştırmak için üretimi başlatmak çekme sistemi olarak bilinen siparişe göre üretimdir. Çekme sisteminde hangi üründen ne miktarda ve ne zaman üretileceği müşteriden gelen siparişe göre belirlendiği için bir proje olarak düşünülür. En kısa zamanda istenilen özelliklerdeki ürün için kanban tekniği kullanılarak hem zaman yönetimi hem süreç yönetimi gerçekleştirilmiş olur.
Çekme sistemi yalın üretimin temel ilkeleri arasında yer alır. Yalın üretimde kanban; müşteri odaklı, kaliteliyi hedefleyen ve işletme maliyetleri en aza indiren bir yalın üretim aracı olarak kullanılır.
Tony’s Pizza Örneği
Pizza ve salata üretilen pizzacıda salata soğuk ve pizza sıcak servis edilmelidir. Burada çekme ve itme sistemi akışındaki farklılık açıkça görülmektedir. Pizzalar müşteri sipariş verdiğinde pişirilmesi gerekirken, salatalar sabahtan hazır bekletilir müşteri istediğinde servis edilir.
Üretim Yönetiminde Kanban Kartı
Kanban, çekme sisteminin yegane siparişleme aracıdır. Kanban’ı teslim alan bir proses, bir sipariş almış olur. Kanban kartları bu sipariş için gerekli ve yeterli olan bilginin yer aldığı kart, etiket, fiş, post-it gibi araçlardır.
Üretim sektöründe işletme hammade ve yarı mamüllere ihtiyaç duyar. Bu parçalardan tam bir mamül ortaya çıkar ve müşteriye teslim edilir. Ancak hammadde ve yarı mamüllerin fazla tutulması stok maliyeti eksik tutulması da müşteri kayıplarına yol açar.
İşletme stoklarını dengede tutması için gereken ve yalın üretim aracı olarak kullanılan kanban kartı maliyetleri de azaltmaktadır. Kanban kartları işletmeye göre farklılık göstermektedir.
İşletmede üretim unsurlarının hammade ve yarı mamül eksiklerinin az stok tutularak tam zamanında müşteri isteğini yerine getirmeyi hedefler. Kanban kartında ; ürün adı, tedarikçi ,miktar, cins ,hammadde içerik özellikleri yer alırken maliyetler yer almaz.
Kanbanı Etkin Kullanmanın Yolları
- Müşteri prosesler kesin olarak kanban üzerinde belirtilen miktarda mal sipariş ederler.
- Tedarikçi prosesler kesin olarak kanbanla belirtilen miktar ve sırada mal üretirler.
- Kanban olmadan hiçbir parça üretilmez ve hareket ettirilmez.
- Bütün parçalar ve malzemeler üzerine her zaman bir kanban kartı vardır.
- Hatalı parçalar ve doğru olmayan miktarlar asla bir sonraki prosese gönderilmez.
- Stokları azaltmak ve problemleri açığa çıkarmak için kanban stok miktarları azaltılır.
Sonuç
Kanban uygulamalarını günlük hayattan, iş süreçleri yönetimine daha spesifik olarak üretim yönetimine kadar her alanda görmek mümkündür. Basit ve açıkça anlaşılır bir teknik olduğundan üzerinde biraz odaklanıldığında işlerin düzene girmesi, projeden başarılı olunması işletme için maliyetlerin düşürülmesi söz konusudur. Kanban kullanıldığı alanda işe başlamadan planlandığında, düzenli kontrol edildiğinde üzerinde çalışıldığında karşılaşılan sorunların ve problemlerinde üstesinden gelinebilir.
Kaynaklar
Zaman yönetiminde etkin kanban oluşturma tekniğinin yer aldığı şu videoyu öneririm: https://www.youtube.com/watch?v=TqHw5tneci8
https://www.donusumdanismanlik.com/kanban-nedir-uygulama-rehberi/
https://www.bukrek.com/artilari-ve-esksileri-ile-kanban-yontemi
https://www.wrike.com/blog/scrum-vs-kanban/
https://www.business2community.com/strategy/kanban-part-2-how-to-get-started-with-kanban-02344069
